Bankomatów przybywa wolniej ale są bardziej zaawansowane techniczne

Sieć bankomatów udostępniana przez europejskie banki ulega ciągłym przemianom. Najnowszy raport RBR pokazuje, że wzrost ich liczby jest niewielki. W części europejskich krajów intensywnie rośnie liczba dostępnych bankomatów w innych ciągle się zmniejsza. Z drugiej strony zwiększa się zaawansowanie techniczne i funkcjonalność bankomatów. Jak na tym tle wypada świat i Polska? Przedstawiamy najnowsze statystyki związane z rynkiem bankomatów.

Zachodnia Europa – liczba bankomatów utrzymuje się na stałym poziomie

Z danym RBR wynika, że w 2013 roku liczba bankomatów w Europie Zachodniej zwiększyła się zaledwie o kilkaset sztuk. Na koniec ubiegłego roku działało w tym rejonie 391 600 urządzeń.  Największy wzrost odnotowano w Turcji gdzie uruchomiono ponad 5 000 nowych bankomatów. Aż w dziesięciu krajach banki zmniejszały liczbę działających instalacji. Było to efektem działań racjonalizatorskich mających na celu obniżanie kosztów działania, zmniejszenie liczby dużych oddziałów a także fuzji banków.

Krajem o największym spadku liczby urządzeń jest Hiszpania. Od początku kryzysu w 2009 roku co roku zmniejsza się tam liczba działających bankomatów. W ubiegłym roku ich liczba zmniejszyła się o ponad 4 000 sztuk. W takich krajach jak Holandia czy Włochy liczba bankomatów zmniejszyła się o ponad 500 sztuk.

Liczba bankomatów w Europie w tysiącach sztuk (źródło: RBR)

Nadal największą siecią bankomatów w Europie Zachodniej dysponuje Wielka Brytania. Na koniec 2013 roku klienci mogli korzystać tam z 67,6 tysiąca urządzeń. Co ciekawe coraz większy udział w rynku brytyjskim mają właściciele bankomatów spoza banków. Dzięki nowym instalacjom na koniec ubiegłego roku należało do nich już 49% wszystkich urządzeń, czyli najwięcej w historii.

W Europie Środkowej i Wschodniej liczba ATM-ów nadal rośnie

W odróżnieniu od sytuacji w Europie Zachodniej, w regionie CEE bankomatów nadal znacząco przybywa. W ubiegłym roku ich liczba zwiększyła się o ponad 10 500 urządzeń osiągając 242 500 instalacji. Największa w tym zasługa Rosji, która od 2009 roku jest największym rynkiem bankomatów w Europie. W 2013 roku odnotowano w Rosji wzrost aż o 6% urządzeń co dało w sumie prawie 140 000 instalacji.

Dzięki wsparciu rządu najwięcej bankomatów instalują banki państwowe. Wśród nich najliczniejszą siecią dysponuje Sberbank, który realizuje strategię migracji usług do kanału samoobsługowego. To głównie dzięki tym bankom udział rosyjskich bankomatów w Europie Wschodniej i Środkowej wynosi już 58%.

W siedmiu krajach CEE liczba bankomatów zmniejszyła się. Największe spadki odnotowano na Łotwie i w Rumunii. Przyczyny zmniejszającej się liczby bankomatów były podobne jak w Europie Zachodniej – konsolidacja sektora bankowego czy optymalizacja sieci oddziałów.

Europejskie bankomaty są coraz nowocześniejsze i lepiej wyposażone

Bankomat recyklingowy Opteva 728 firmy Diebold

Mimo, że w ostatnich latach wolno rośnie liczba bankomatów, widoczne są znaczące inwestycje w sieci urządzeń. Właściciele sieci stosują coraz lepiej wyposażone i coraz nowocześniejsze bankomaty. Przykładem tego jest szybko zwiększająca się liczba bankomatów wyposażonych automatyczne moduły depozytowe. W 2013 roku liczba takich urządzeń w rejonie CEE zwiększyła się o 12% a w Europie Zachodniej aż o 18%.

Europejskie banki coraz częściej do swoich sieci wprowadzają bankomaty recyklingowe. Z takich urządzeń można korzystać już w każdym kraju Europy Zachodniej z wyjątkiem Wielkiej Brytanii. Do tej pory w Europie Wschodniej i Środkowej bankomaty recyklingowe zainstalowano w siedmiu krajach. W ubiegłym roku w 4 krajach zainstalowano powyżej 1000 bankomatów recyklingowych.

Procentowo najwięcej takich bankomatów instaluje się w Belgii. Ponad połowę bankomatów w tym kraju stanowiły właśnie urządzenia recyklingowe. Ciekawą informacją publikowaną przez RBR jest też fakt, że już w 6 krajach Europy Zachodniej wszystkie bankomaty banków umożliwiają wpłacanie gotówki.

 

 

Migracja do Windows 7 ciągle na początku drogi

Rysą na wizerunku coraz bardziej zaawansowanych technologicznie bankomatów jest bardzo powolny proces migracji z Windows XP do Windows 7. Z raportu RBR wynika, że na koniec ubiegłego roku tylko 0,7% bankomatów w Europie miało zainstalowany nowszy system operacyjny. W 23 krajach w ogóle (!) nie było takich urządzeń. Oznacza to, że banki nie zdążyły wyposażyć  w Windows7 znacząca część bankomatów przed końcem okresu wsparcia producenta dla Windows XP (kwiecień 2014).

Potwierdzają to też inne badania, jak chociażby przeprowadzone przez ATM Marketplace. Z ostatniego ich raportu „2014 ATM Software Trends & Analisys” wynika, że aż 45 % respondentów na świecie planuje przeprowadzić migracje do końca bieżącego roku a 28% dopiero w 2015 lub w 2016 roku. Potwierdza to, że zamiast ścieżki szybkiego upgradu, właściciele urządzeń wybrali stopniową migrację z indywidualnym wsparciem Microsoftu. Takie decyzje mają też negatywne konsekwencje. Na przykład opóźni się wprowadzanie nowoczesnego oprogramowania bankomatowego, jak chociażby rozwiązań typu multichannel czy multivendor .

A jak wypadają „polskie” bankomaty na  tle Europy?

Dane zebrane przez NBP pokazują, że w 2013 roku w Polsce panował podobny trend „bankomatowy” jak w całej Europie. Wzrost w stosunku do ubiegłego roku był niewielki i wyniósł nieco powyżej 1%. Liczba bankomatów zwiększyła się o 236 urządzeń i osiągnęła 18 903 instalacje. Podobnie jak w strefie CEE rośnie też liczba wypłat z bankomatów. W 2013 roku w Polsce odnotowano wzrost ich liczby o 3,5 %  (769,8 miliona transakcji) podczas gdy w Europie Wschodniej i Środkowej wypłat przybyło o 7%. Inna sytuacja miała miejsce w Europie Zachodniej, która jako jedynym regionie świata odnotowała spadek liczby wypłat z bankomatów (o 1%).

W Polsce podobnie jak w Europie rozwijane są depozyty w bankomatach. Oznaką tego jest ubiegłoroczny wzrost liczby depozytów gotówkowych. Wyniósł on aż ponad 40% co w sumie dało 5,3 miliona transakcji wpłat. Duża w tym zasługa PKO BP, który od 2012 roku instaluje funkcję wpłatomatową. Funkcja jest już dostępna w kilkuset bankomatach. Również inne banki i niezależni operatorzy stopniowo udostępniają funkcje depozytu w swoich urządzeniach.

Recykling i biometria w polskich bankomatach

Bankomat recyklingowy CINEO C4080 firmy Wincor Nixdorf

W polskich bankach nadal mało jest bankomatów recyklingowych, ale wreszcie pojawiły się pierwsze takie urządzenia zainstalowane poza bankami spółdzielczymi. Jednym z pierwszych banków komercyjnym, który zdecydował się na zastosowanie bankomatów z zamkniętym obiegiem gotówki był ING Bank Śląski. Bank w ubiegłym roku pilotaż z użyciem 4 urządzeń a od grudnia realizuje wdrożenie, które ma docelowo ma objąć 412 urządzenia  recyklingowe.

Pojawiły się też informacje, że pierwsze takie bankomaty planuje uruchomić również bank PKO BP. Czy ten rok może okazać się przełomowy dla bankomatów recyklingowych w Polsce? Może tak się stać, chociaż banki zapewne najpierw będą chciały uporać się z migracją do Windows7.

Szybciej upowszechnia się w Polsce biometria. Przykładem jest pierwsza duża europejska sieć bankomatów wyposażonych w biometrię. Firma IT Card uruchomiła sieć Planet Cash, liczącą dzisiaj już 700 urządzeń z  technologią skanowania naczyń krwionośnych palca Finger Vein. Urządzenia są instalowane w supermarketach a także w placówkach kilku banków, w tym banku BGŻ. Firma zapowiada, że do końca tego roku jej sieć będzie liczyła 2000 urządzeń. Jeśli te plany będą zrealizowane, Polska umocni się na pozycji europejskiego lidera w rozwiązaniach biometrycznych stosowanych w bankomatach.

Czy trendy europejskiego rynku bankomatów są podobne do światowych?

Z badań RBR wynika, że w 2013 roku liczba bankomatów na świecie wzrosła, ale podobnie jak w Europie tempo rozwoju znacznie spadło. Na koniec ubiegłego roku bankomatów było więcej o 3% niż w 2012 roku, ale w dwa lata temu wzrost wynosił aż 11%. Ponad połowę z 446 tysięcy bankomatów zainstalowano w rejonie Azji i Pacyfiku.  Na Amerykę Północną przypadło 16% nowych urządzeń, na Europę Zachodnią oraz rejon CEE odpowiednio ponad 9% i 6%. Chiny pozostają krajem, w którym instaluje się najwięcej bankomatów na świecie. W 2013 roku zrealizowano tam 40% dostaw z rejonu Azji i Pacyfiku, czyli ponad 90 tysięcy nowych instalacji.

Dostawy bankomatów na świecie w 2013 roku (źródło: RBR)

Co ciekawe, na całym świecie (oprócz rejonu Bliskiego Wschodu i Afryki) w dostawach rośnie udział bankomatów recyklingowych. W 2013 roku ich udział we wszystkich instalacjach wyniósł już 30% (w 2012 roku było to 26%). W tej liczbie uwzględniono wszystkie typy urządzeń zaliczane do bankomatów recyklingowych.

Największym rynkiem na bankomaty recyklingowe pozostaje rejon  Azji i Pacyfiku gdzie zainstalowano 90% wszystkich urządzeń. Liderem są Chiny gdzie dostarczono ponad połowę wszystkich takich bankomatów na świecie. Europa Zachodnia jest drugim rejonem świata pod względem instalacji bankomatów z zamkniętym obiegiem gotówki.

Podsumowując

Analizują najnowsze statystyki nasuwa się wniosek,  że mimo światowego kryzysu kanał „bankomatowy”  wciąż jest rozwijany. Dynamika wzrostu spadła, ale w zamian klienci mogą coraz częściej korzystać z urządzeń zaawansowanych technologicznie. Taka sytuacja powinna utrzymać się też w przyszłości. W trendy światowe wpisuje się zarówno Europa jak i Polska. Nasze bankomaty odstają jeszcze pod względem liczby bankomatów recyklingowych, ale może przykład ING Banku Śląskiego skłoni więcej polskich banków do szybszej instalacji bankomatów następnej generacji?

Czerwiec 2014

 

Dodaj komentarz