Czy biometria zmieni oblicze bankowości?

W biometrii niewątpliwie tkwi duży potencjał. Może on sprawić, że korzystanie z usług bankowych będzie przyjemniejsze i jednocześnie bardziej bezpieczne. W tym przypadku jedno nie wyklucza drugiego. Rozwiązania technologiczne są na tyle zaawansowane, że już teraz mogłyby znaleźć powszechne zastosowanie w bankowości. Przykłady banków z kilku krajów wskazują, że coraz bliższy jest ten czas. W Polsce także zrealizowano już pierwsze bankowe projekty „biometryczne”. Czy biometria wkrótce znajdzie powszechne zastosowanie w światowej i polskiej bankowości? Przyjrzyjmy się tym zagadnieniom.

Czym charakteryzuje się biometria?

Współczesne rozwiązania biometryczne służą do automatycznego uwierzytelniania tożsamości. Systemy informatyczne wykorzystując cechy fizyczne wprowadzone wcześniej do pamięci, potwierdzają, że odpowiadają one osobie wykonującej operację. Najczęściej weryfikacji podlegają: linie papilarne, tęczówka oka, geometria twarzy i dłoni, naczyń krwionośnych palca czy nadgarstka.

Rozwiązania biometryczne, rozwijane od kilkudziesięciu lat, największe zastosowanie znalazły w dziedzinie zwiększania bezpieczeństwa. Mają zapewnić, że właśnie upoważniona osoba podejmuje dane działania. Z założenia biometria ma być bezbłędna odporna na fałszerstwa efekty zmian, jakie następują w organizmie. Nie powinna też budzić wątpliwości etycznych i socjologicznych, a także być wygodna w użyciu. Trudno wskazać, która ze stosowanych obecnie metod spełnia wszystkie te kryteria, ale pojawiające się nowe techniki są coraz bliższe ideału.

Jakie są zastosowania biometrii w bankowości?

Bankowość to dziedzina gdzie potencjalnych zastosowań biometrii jest szczególnie dużo. Biometria jest wykorzystywana do weryfikacji zarówno personelu bankowego jak i klientów. Pierwsze zastosowania miały miejsce „wewnątrz” banków do zabezpieczania dostępu do bardzo ważnych stref (np. skarbców), systemów, a także do kontroli czasu pracy.

Największy potencjał tkwi jednak w rozwiązaniach uwierzytelniających klientów i ich transakcje. Rozwiązania biometryczne są stosowane w bankomatach i innych urządzeniach samoobsługowych, terminalach POS, na stanowiskach kasjerskich, w skrytkach depozytowych, a także w bankowości elektronicznej i mobilnej.

 

 

 

 

 Metody weryfikacji biometrycznej stosowane w bankowości

Najbardziej popularnym obecnie rozwiązaniem jest weryfikacja naczyń krwionośnych palca podczas operacji wykonywanych w bankomatach oraz linii papilarnych w bankowości elektronicznej. W urządzeniach samoobsługowych banki stosują dwa rodzaje zabezpieczeń transakcji: PIN z biometrią i samą biometrię. W pierwszym modelu weryfikacja biometryczna jest drugim poziomem zabezpieczenia transakcji po kodzie PIN.

W transakcjach bankomatowych występują dwa tryby weryfikacji: kartowy i bezkartowy. W trybie kartowym (nazywanym również „match-on-card”) dane biometryczne wraz z aplikacją porównującą są umieszczone tylko na karcie chipowej klienta. W trakcie transakcji zarejestrowana wcześniej cecha jest porównywana w czasie rzeczywistym z wzorcem zapisanym na karcie. W drugim wariancie dane są przechowywane w systemie bankowym. Umożliwia to korzystanie z usług bankowych również bez użycia karty. Transakcje mogą wykonywać nawet osoby niebędące klientami bankowymi, którym zarejestrowano wcześniej dane biometryczne (np. osoby pobierające zasiłek). Wadą modelu bezkartowego jest dość długi czas potrzebny na uwierzytelnienie klienta.

Jak weryfikuje się cechy biometryczne?

Weryfikacja linii papilarnych należy do najwcześniej stosowanych metod biometrii. Metoda opiera się na porównaniu detali wyróżnionych w obrazach linii papilarnych. Wadą jest duże uzależnienie wyniku pomiaru od stanu powierzchni palca (uszkodzenia, zabrudzenia czy nawilżenia). Z tych względów coraz większą popularność zdobywa technika oparta na weryfikacji naczyń krwionośnych palca.

Unikalna charakterystyka naczyń jest uzyskiwana dzięki urządzeniom emitującym światło bliskiej podczerwieni. Światło to jest pochłaniane przez hemoglobinę, co pozwala kamerze na zarejestrowanie obrazu naczyń krwionośnych. Zaletą tej metody jest wygoda, skuteczność, szybkość a także odporność na fałszerstwa.

Do najlepszych metod biometrycznych należy weryfikacja tęczówki oka. Obraz tęczówki oka jest niepowtarzalny – różne tęczówki mają nawet bliźniacy jednojajowi. Obraz tęczówki z jednego lub dwóch oczu jest rejestrowany, poddawany „czyszczeniu” (rzęsy, odbicia światła) i przekształcany na obraz identyczny dla każdego oka. Następnie jest kodowany i w wyniku tego otrzymywany jest kod binarny. Zalety tej metody to przede wszystkim bardzo duże zróżnicowanie cech tęczówki w społeczności i duża stabilność tych cech.    

 

Jaka jest popularność biometrii w światowej bankowości?

Mimo niezaprzeczalnych zalet, biometria nie znalazła jeszcze powszechnego zastosowania w bankowości. Od kilku lat przewiduje się, że nastąpi intensywny rozwój rynku, ale przełomu wciąż nie ma. Niemniej w kilku rejonach świata biometria ma już silną pozycję. Banki wdrażają różne rozwiązania biometryczne do rożnych celów. Tak jest na przykład w Japonii, Ameryce Północnej czy w Europie. Wciąż rośnie liczba krajów gdzie wdraża się rozwiązania pilotażowe i stosuje biometrię w praktyce.

Najciekawsze bankowe projekty biometryczne

Do tej pory największy projekt w światowej bankowości zrealizowano w Japonii. Projekt rozpoczęto na przełomie 2004 i 2005 roku, i uczestniczyły w nim największe japońskie instytucje finansowe. Biometrię naczyń krwionośnych palca (moduły Hitachi VeinID) i naczyń dłoni (moduły Fujitsu PalmSecure) wykorzystano w bankomatach i w placówkach. Dane biometryczne przechowywano na kartach chipowych klientów i porównywano w trybie match-on-card. Jednym z efektów projektu był spadek liczby przestępstw finansowych w 2006 roku aż o 60%. Do dzisiaj w skanery biometryczne wyposażono już po kilkadziesiąt tysięcy bankomatów i placówek.

W ostatnim czasie intensywny rozwój nastąpił również w Turcji gdzie trzy duże banki zdecydowały się na powszechne zastosowanie biometrii w bankomatach. IsBank, VakifBank wybrały weryfikację naczyń krwionośnych palca (Hitachi VeinID) natomiast ZiraatBank weryfikację naczyń dłoni (Fujitsu PalmSecure). W planach tych banków jest wyposażenie docelowo 5000 bankomatów w czytniki biometryczne. ZiraatBank do końca 2011 roku zainstaluje 1500 modułów – będzie to jedna z największych instalacji biometrycznych na świecie. 

ZiraatBank wprowadza również biometrię w swoich mikro-placówkach. W działających od dwóch lat obiektach klient może wypłacać gotówkę z automatu kasjerskiego łącząc się zdalnie z dysponentem, który znajduje się w centrali banku. Czytniki naczyń krwionośnych dłoni będą powszechnie autoryzować te transakcje pod koniec bieżącego roku.

Innym ciekawym przykładem są projekty realizowane przez dwa banki detaliczne z Jordanii. Banki te, jako pierwsze na świecie zastosowały w bankomatach autoryzację transakcji poprzez weryfikację obu oczu. Technologię dostarcza lokalna firma IrisGuard, której to rozwiązania wcześniej stosowano na lotniskach i przejściach granicznych. Do końca 2011 roku w Jordanii i Palestynie ma działać 107 placówek i 216 bankomatów wyposażonych w systemy biometryczne tej firmy.

A jak wygląda sytuacja biometrii w Polsce?

W ubiegłym roku mogliśmy poszczycić się pierwszym w Europie bankomatem wyposażonym w biometrię. Był to bankomat Banku BPS, w którym poza PINem do potwierdzenia transakcji, wykorzystywał skan układu krwionośnego palca. Obecnie bank wymienił już ponad 90% ze swoich 60 bankomatów na urządzenia, które posiadają taki moduł. Pewną ciekawostką jest fakt, że w Polsce pierwszy bankomat z weryfikacją tęczówki prezentowała firma Emax już prawie 10 lat temu (!).

Innym „pionierskim” wdrożeniem jest wykorzystanie rozwiązania biometrycznego przez klientów korporacyjnych Banku Pekao SA. Użytkownicy internetowej platformy transakcyjnej PekaoBIZNES24 mogą na podstawie odcisków palców logować się do systemu i autoryzować zlecenia. Wzorcowe obrazy odcisków dwóch palców są przechowywane wyłącznie na karcie klienta. Podczas uwierzytelniania klienta porównanie danych biometrycznych odbywa się w trybie match-on-card. 

Banki testują też tzw. biometrię głosową, czyli technologię polegającą na potwierdzaniu tożsamości danej osoby na podstawie unikalnych cech jej głosu. Prace nad takimi rozwiązaniami prowadzi kilka banków.

Podsumowując

Dzisiaj banki jeszcze nie wykorzystują powszechnie biometrii. Nadal można powiedzieć, że jest to technologia przyszłości. Na przeszkodzie upowszechnienia stoją niewątpliwie dodatkowe dla banku koszty. Na przykład przy zakupie bankomatu wyposażonego w funkcję biometryczną dodatkowo trzeba zapłacić kilka tysięcy złotych. Droższe są też rozwiązania dla bankowości elektronicznej.

Banki, które decydują się teraz na dodatkowe koszty, chcą zapewnić swoim klientom większą wygodę i bezpieczeństwo, a przy okazji zyskać efekt marketingowy. Pośrednio wpływają też na popularyzację tych rozwiązań na rynku. Miejmy nadzieję, że dzięki takim projektom już wkrótce będziemy powszechnie mogli korzystać z biometrii, bo który klient banku nie chciałby, żeby jego kontakty z bankiem były bardziej wygodne i bezpieczne?

Listopad 2011