Dokąd zmierza rynek urządzeń do liczenia gotówki?

Na świecie urządzenia do liczenia gotówki do powszechnego użycia weszły w latach 60-tych ubiegłego wieku. W Polsce początki stosowania na dużą skalę takich urządzeń datuje się na lata 90-te. Przez 20 lat zmieniały się zarówno urządzenia jak i model ich używania. W niniejszym artykule przedstawiamy historię liczarek w Polsce, a także najnowsze trendy i prognozy rozwoju tego obszaru.

Historia liczarek gotówki na polskim rynku 

Pierwsze większe zakupy sprzętu do obsługi gotówki miały miejsce w latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku. Natomiast rynek bardzo znacząco rozwinął się w latach dziewięćdziesiątych. Jedną z przyczyn była denominacja złotówki w 1995 roku. W tamtym czasie polskie banki kupiły ogromną liczbę urządzeń do liczenia bilonu i banknotów. Najbardziej popularnym producentem wśród liczarek do bilonu była szwedzka firma Scan Coin. Wśród tysięcy liczarek do banknotów instalowanych w oddziałach, najwięcej było urządzeń japońskiej firmy Glory.

Z biegiem lat urządzenia stawały się coraz tańsze. Pojawiły się na przykład niedrogie liczarki koreańskie. Kilka lat temu popularne stały się jeszcze tańsze urządzenia z Chin. Niestety niska cena tych urządzeń najczęściej idzie w parze z bardzo niską jakością. W wielu przypadkach chińskich urządzeń nie można naprawić jeśli wystąpi poważniejsza awaria.

Poza cenami zmieniała się też liczba dostępnych modeli urządzeń, spełnianych funkcji i  szybkość liczenia gotówki. Liczarki stawały się coraz sprawniejsze. Z czasem podstawowe modele zliczające banknoty uzupełniły liczarki wartościowe, urządzenia liczące banknoty w paczkach po 100 sztuk (nazywane też liczarkami podopaskowymi) oraz sortery. Zwiększała się też liczba sprawdzanych cech banknotów, które weryfikują ich autentyczność.

Co charakteryzuje współczesne liczarki?

Zaawansowane modele urządzeń do sprawdzania zabezpieczeń wykorzystują dzisiaj przede wszystkim światło UV i podczerwień. Liczarki są wyposażone w podzespoły kontrolujące atrament magnetyczny, nić metalową, grubość i rozmiar banknotów.

Najszybsze liczarki pracują z prędkością ponad 2 000 banknotów na minutę. Współczesne urządzenia mogą współpracować z innymi urządzeniami, komputerem czy drukarką. Sprzęt liczący banknoty można uzupełnić o opaskarki, pakowarki próżniowe czy testery.

 

Część klientów kupuje obecnie bardzo tanie liczarki ilościowe. Niektóre z nich posiadają podstawowe funkcje weryfikacji autentyczności banknotów, ale służą one jedynie do bardzo wstępnej oceny zabezpieczeń. Ceny zakupu takich urządzeń zaczynają się już od kilkuset złotych. Klienci mogą też wybierać wśród coraz większej liczby liczarek wartościowych z pełną weryfikacją autentyczności. Są one dostępne w przedziale cenowym kilka – kilkanaście tysięcy złotych. Banki czy firmy mogą kupować też coraz tańsze modele sorterów do banknotów.

W przypadku bilonu klienci mają do wyboru stosunkowo niewielką liczbę sprzętu do liczenia.  Poza liczarkami ilościowymi, dostępne są liczarkiwartościowe i sortery. Urządzenia wysokiej klasy przeliczają monety z prędkością ponad 2000 monet na minutę, a także sumują i odliczają określone kwoty. Najszybsze liczą z prędkością nawet do 4000 monet na minutę.

Do pakowania bilonu można stosować dodatkowo tzw. rolownice. Liczba typów i modeli urządzeń jest o wiele bardziej ograniczona w porównaniu do rynku urządzeń do liczenia banknotów.

 

Zmiana modelu obsługi gotówki na polskim rynku

Rozwojowi urządzeń do obsługi gotówki towarzyszyły zmiany w modelu obsługi gotówki.  Początkowo banki kupowały sprzęt i same zajmowały się kompleksową obsługą gotówki. Z czasem jednak prawie wszystkie instytucje przekazały przetwarzanie gotówki firmom CIT w outsourcing. Z tego powodu banki komercyjne obecnie najczęściej kupują niewielkie modele urządzeń, które są przeznaczone do pracy na stanowiskach kasjersko-dysponenckich.

Inaczej wygląda sytuacja w firmach przetwarzających gotówkę. Firmy CIT stosują coraz bardziej zautomatyzowany i zaawansowany sprzęt przeznaczony dla stref back office. Dlatego właśnie te firmy stały się motorem napędzającym rozwój rynku urządzeń do obsługi gotówki (Artykuł).

Liderzy w dostawach sprzętu do obsługi gotówki w Polsce

Obecnie firmy Sygnity, Bankomat, Demps, Kłos Nowoczesne Technologie Bankowe i Talemax to najważniejsi dostawcy urządzeń dobrej klasy na polskim rynku. Większość z nich koncentruje się na sprzęcie przeznaczonym dla banków oraz na urządzeniach stosowanych w sortowniach. Część dostawców sprzedaje przede wszystkim tanie liczarki, najczęściej chińskiej produkcji. Urządzenia te kupują głównie firmy spoza sektora bankowego.

Wśród producentów urządzeń do liczenia banknotów dużym uznaniem od wielu lat cieszy się firma Glory. Niewiele gorzej wypada grupa producentów z USA, Japonii i Korei, m.in. Kisan, Magner, Laurel, Cummins czy Seetech. Kilku dostawców stworzyło własne marki oparte na sprzęcie różnych producentów. Przykładem jest firma Sygnity z liczarkami Connex, czy firma Demps z liczarkami Barrel. Na filmie poniżej przedstawiono liczarkę wartościową Glory GFS 100.

W sorterach do banknotów silną pozycję zdobyły firmy Glory, Giesecke & Devrient oraz Delarue. W urządzeniach do liczenia bilonu liderami są Scan Coin, Reis (będąca marką Glory), Laurel, CT Coin, Procoin i Multicash.

Czy czeka nas wprowadzenie nowych przepisów dotyczących liczarek?

W Polsce do tej pory nie wprowadzono przepisów, które regulowałoby używanie urządzeń do obsługi banknotów. Inaczej jest w strefie euro. Obowiązują tam certyfikaty przyznawane urządzeniom liczącym, weryfikującym czy sortującym banknoty i monety euro. W strefie euro wymaga się też weryfikacji banknotów przy użyciu certyfikowanych urządzeń, przed ponownym wprowadzeniem ich do obiegu. Dzięki temu sprawdza się nie tylko autentyczność ale i jakość banknotów. Daje to większą pewność, że klienci będą posługiwać się banknotami w dobrym stanie.

W przypadku Polski z jakością banknotów w obiegu często są problemy. Nic dziwnego, że pojawiają się głosy, że trzeba wprowadzić przepisy podobne do tych obowiązujących w strefie euro również. Powinny one dotyczyć chociażby certyfikowania urządzeń. Na pewno takie regulacje zostaną wprowadzone w momencie przystąpienia Polski do strefy euro, ale są szanse, że pojawią się już wcześniej.

Jaka jest przyszłość rynku urządzeń do obsługi gotówki?

Wszystko wskazuje, że w najbliższych latach nadal będzie postępowała koncentracja rynku firm Cash-in-transit. Ponieważ stale rośnie też ilość banknotów i bilonu w obiegu, będzie to powodowało zwiększanie się strumienia gotówki do obsługi. Efektem takiej sytuacji powinna być coraz większa automatyzacja procesu obsługi gotówki i stosowanie coraz bardziej wydajnych i zaawansowanych urządzeń.

Na drugim biegunie nadal będą realizowane dostawy najtańszych liczarek ilościowych. Najprawdopodobniej jednak coraz więcej klientów będzie wybierało urządzenia liczące wartość gotówki i sprawdzające jej autentyczność. Duży wpływ na rynek mogą mieć też zmiany legislacyjne, m.in. związane z dostosowaniem się Polski do przepisów unijnych.

Jedno jest pewne – rynek będzie nadal ewoluował. Miejmy nadzieję, że bardziej w kierunku zaawansowanych urządzeń niż prostych, jednorazowych liczarek.

Jeśli chciałbyś otrzymać dodatkowe informacje i materiały o urządzeniach do liczenia gotówki, napisz (kkolodziejczyk@automatykabankowa.pl) lub zadzwoń (504 143 524) do nas.

Styczeń 2014