Wyniki badań potwierdzają – gotówka jest tania i szybka w użyciu

Czy korzystanie z gotówki może być tańsze i szybsze od realizacji płatności bezgotówkowych? Okazuje się, że tak. Takie wnioski wynikają z badania niemieckiego banku centralnego Deutsche Bundesbank, ale także z innych ostatnio publikowanych badań. Ich wyniki potwierdzają, że gotówka to przyjazna i szybka w użyciu metoda płatności. W artykule przedstawiamy najważniejsze informacje i wyniki prezentowane w najnowszych badaniach.

Badanie Deutsche Bundesbank

Niemiecki bank centralny opublikował w tym roku wyniki badania, które mogą zaskoczyć wiele osób uważających, że płatności elektroniczne górują nad gotówką pod względem szybkości użycia i kosztów obsługi. Rezultaty badania z 2017 roku jednoznacznie takim poglądom przeczą. Badanie przeprowadzono w niemieckim sektorze handlu detalicznego, w którym rocznie dokonuje się ponad 20 miliardów płatności. Najbardziej popularną metodą płatności okazała się gotówka. Aż 78% płatności okresie objętym badaniem zrealizowano właśnie przy użyciu pieniądza fizycznego. Tylko w 21% transakcji było opłaconych przy użyciu kart płatniczych z weryfikacją podpisem lub pinem.

Płatność gotówką jest najszybsza

Podczas badania zmierzono czas realizacji ponad 3 tysięcy płatności. Czas trwania operacji określano na podstawie zapisów wideo, co zapewnia dużą dokładność badań. Najdłużej trwały płatności realizowane przy użyciu kart potwierdzanych podpisem klienta. Średni czas tej płatności wyniósł 38,6 sekundy. Szybciej dokonywano płatności kartą i potwierdzanej pinem – takie operacje trwały 29,4 sekundy. Najszybciej płacono gotówką – średni czas takiej transakcji wyniósł tylko 22,3 sekundy.

Gotówka okazała się najszybszą metodą płatności we wszystkich transakcjach o wartości poniżej 100 euro. W transakcjach powyżej tej kwoty bardziej efektywne okazały się płatności dokonywane kartą. W badaniu nie uwzględniono czasu transakcji dokonywanych kartą bez potwierdzania pinem. Można jednak się spodziewać, że ta metoda umożliwia uzyskanie podobnego czasu realizacji płatności jak w przypadku gotówki.

Gotówka najtańsza w obsłudze

Źródło: Flickr; http://www.ccpixs.com/

Inny obszar badania dotyczył wysokości kosztów poszczególnych metod płatności. Do ich oceny przeprowadzono ponad 30 wywiadów z przedstawicielami sektora retail, zarówno z dużych sieci handlowych jak i mniejszych niezależnych firm handlowych. Wywiady dotyczyły zarówno kosztów związanych z obsługą POS-ów jak i kosztów dostaw i obsługi gotówki.

Badanie uwzględniało czas pracy kasjera poświęcany na realizację operacji, nakłady ponoszone na procesy back-office, w tym na obsługę paragonów. Pod uwagę brano również koszt obsługi terminali, aktualizacji oprogramowania, a także nakłady na dostawę i odbiór gotówki. Wyniki badania mogą zaskoczyć.

Najniższe koszty jednostkowe odnotowano przy płatności gotówką – tylko 0,24 euro za transakcje. O 11 eurocentów droższe były transakcje dokonywane kartą girocard (karta debetowa używana do wypłat ze wszystkich bankomatów i banków w Niemczech). O 12 eurocentów droższe od płatności gotówkowych były transakcje direct debit. Znacznie droższe od gotówki okazały się natomiast płatności dokonywane kartami kredytowymi zatwierdzanymi pinem (0,97 euro) i podpisem (1,04 euro). Dane te pokazują, że niesłuszne jest uznawanie gotówki za drogą metodę płatności. Koszty tego instrumentu płatniczego są co najmniej porównywalne do innych metod płatności i nie powinno się gotówki z tego powodu dyskryminować.

Badanie naukowców potwierdzają, że gotówka jest tania

W ostatnim czasie opublikowano informacje, które potwierdzają wyniki badania Deutsche Bundesbank. Informacje te dotyczą badania przeprowadzonego przez dwóch naukowców z Wielkiej Brytanii i Hiszpanii – Santiago Carbo-Valverde i Francisco Rodriguez-Fernandez.

Santiago Carbo-Valverde jest profesorem ekonomii i finansów w Bangor Business School w Wielkiej Brytanii i CUNEF Business School w Madrycie. Francisco Rodriguez-Fernandez to profesor ekonomii na uniwersytecie w Granadzie w Hiszpanii.

Celem badania przeprowadzonego w 2017 roku było porównanie kosztów płatności dokonywanych kartami debetowymi i gotówką. Badanie objęło 52 kraje leżące w Europie, Ameryce Północnej i Południowej, Afryce oraz w Azji i na Pacyfiku. Badaniem objęta była również Polska. Ze względu na skalę badania przyjęto uproszczoną metodologię realizacji. Jest ona mniej zaawansowana od metodologii przyjętej w ostatnim badaniu NBP dotyczącym gotówki (NBP zbadał koszty instrumentów płatniczych na rynku polskim) jak i w badaniu Deutsche Bundesbank. Z tego powodu rezultaty badania mogą być mniej dokładne. Jednak opublikowane wyniki są zbieżne z projektami zrealizowanymi przez niemiecki i polski  bank centralny.

Płatność gotówką

W badaniu pod uwagę brano 19 różnych składników kosztów, opierając się głównie na danych publikowanych przez instytucje publiczne i banki. W szacunkach uwzględniono koszty operacyjne związane z infrastrukturą instrumentów płatniczych oraz opłaty ponoszone zarówno przez konsumentów, jak i przez firmy handlowe.

Naukowcy oszacowali, że średnia wartość transakcji w handlu wyniosła 59 USD. Wyliczono, że jednostkowy koszt płatności kartą debetową jest 2,8 razy większy od kosztu płatności gotówką. Zgodnie z wynikami badania średni koszt transakcji kartą wynosi 1,52 USD, a płatności gotówką – 0,54 USD.

Różnice w kosztach pomiędzy poszczególnymi krajami są duże, jednak praktycznie wszędzie gotówka jest tańsza od innych metod płatności.

Kto ponosi największe koszty transakcji?

Według autorów badania większość kosztów transakcji ponoszą firmy detaliczne. W przypadku gotówki jest to 56,14%, a w przypadku kart debetowych 54,7% kosztów. Największy udział w kosztach płatności gotówką po stronie klientów mają opłaty bankomatowe. Wynoszą one ponad 92%  kosztów. W przypadku firm handlowych, największy udział w kosztach „gotówkowych” mają dostawy gotówki – ponad 66%. Wyniki badania potwierdzają, że gotówka pozostaje najtańszym instrumentem płatniczym dla płatności dokonywanych niewielkimi kwotami.

W przypadku kart debetowych największe koszty dla klientów dotyczą rocznych opłat za karty. Wynoszą one około 70% ogólnie ponoszonych kosztów. Podobnie jest w przypadku kosztów firm handlowych – opłaty z tytułu opłat dla operatorów stanowią ponad 81% wszystkich kosztów związanych z kartami debetowymi ponoszonych przez firmy.

Inne badania również potwierdzają zalety płatności gotówką

Przytoczone wyniki badań potwierdzają, że gotówka nadal jest popularna w różnych rejonach świata i co ważne – korzystanie z niej ma dla klientów i firm handlowych wiele zalet. Podobne wnioski płyną również z badania NBP wspomnianego w niniejszym artykule. Opublikowane w tym roku wyniki badań potwierdziły ciągle dużą popularność płatności dokonywanych gotówką oraz ich niski średni jednostkowy koszt społeczny w porównaniu do innych instrumentów płatniczych w naszym kraju.

Można stwierdzić, że jeśli wyniki trzech niezależnych badań są podobne to przedstawiają realną sytuację. Gotówka jak każdy instrument płatniczy ma swoje wady i zalety. Jednak wbrew wielu twierdzeniom, jedną z jej zalet jest niski koszt posługiwania się nią. Wciąż też chętnie sięgamy po gotówkę, gdy musimy zapłacić za zakupy. Dzięki wynikom różnych badań, coraz trudniej jest polemizować z tymi faktami.

Grudzień 2019

Dodaj komentarz