Fundamentalne zmiany w oprogramowaniu bankomatów stają się faktem

Bankomaty kilkadziesiąt lat temu były prawdziwym przełomem w bankowości. Później stały się zamkniętą grupą urządzeń przeznaczoną głównie do wypłacania gotówki. Każdy producent dostarczał aplikacje działające tylko w jego urządzeniach. Ostatnie lata to czas szybkich zmian zarówno w bankomatach jak i w ich oprogramowaniu. Zwłaszcza zmiany w oprogramowaniu powodują, że bankomat może zmienić się w zupełnie nowe urządzenie. Dzięki aplikacjom typu multivendor i bankowości wielokanałowej może stać się narzędziem, przy pomocy którego klienci będą wykonywać szeroki wachlarz operacji.

 

Tradycyjny sposób działania bankomatów

Bankomaty to specyficzna grupa urządzeń. Z jednej strony ich pojawienie się trzydzieści lat temu było prawdziwym przełomem w sposobie obsługi klientów bankowych. Z drugiej strony zmiany w ich funkcjonowaniu występowały bardzo rzadko. Taka sytuacja dotyczyła zwłaszcza systemów obsługujących bankomaty. Jeszcze nie tak dawno każdy z producentów bankomatów tworzył swój własny standard wymiany danych z bankomatem. Najbardziej powszechnym był standard NDC (NCR Direct Connect) stworzony ponad dwadzieścia lat temu (!) przez firmę NCR. Obecnie standard NDC w wielu krajach nadal ma dominującą pozycję.

Duża liczba standardów zmuszała banki posiadające bankomaty różnych producentów do używania kilku aplikacji do ich obsługi i zarządzania. Oczywiście taka sytuacja stwarzała szereg problemów i ograniczeń. Bankomaty realizowały z reguły tylko podstawowe funkcje, a możliwości wykorzystania ich w sprzedaży usług były bardzo ograniczone. Od kilku lat sytuacja gruntownie się zmienia.

Korzystanie z nowoczesnego bankomatu

Sytuacja w obszarze oprogramowania do bankomatów zmienia się dynamicznie

Od kilku lat banki na świecie wymieniają w bankomatach przestarzały system operacyjny OS/2. Zastępuje go Microsoft Windows. Z badań ATM Marketplace wynika, że w 2010 roku już 73% banków stosowało ten system w ponad połowie swoich bankomatów. W Polsce prawie wszystkie urządzenia wykorzystują system Windows XP.

Coraz bardziej popularny Windows wspierany jest przez standard XFS (eXtensions for Financial Services). To właśnie standard XFS sprawił, że pojawiło się oprogramowanie typu „multivendor”, czyli aplikacje obsługujące bankomaty różnych producentów. Znaczenie XFS dla takich aplikacji można porównać do protokołu TCP/IP, bez którego nie jest możliwe działanie sieci internetowej.

 

Rośnie popularność standardu XFS i aplikacji multivendor

Większość bankomatów na świecie może już być obsługiwana zgodnie ze standardem XFS. Dzięki temu coraz powszechniejsze stają się rozwiązania multivendor. I nawet jeśli instytucje nie zamierzają już teraz korzystać z oprogramowania multivendor, dążą do posiadania bankomatów zgodnych z XFS. Po prostu w przyszłości chcą mieć taką możliwość.

Według badań RBR, w 2010 roku na świecie działało około 450 000 bankomatów obsługiwanych przez oprogramowanie multivendor. Oznaczało to wzrost o około 60% w stosunku do dwóch poprzednich lat. To niewątpliwie pokazuje, że banki doceniły zalety oprogramowania dającego im niezależność od producentów bankomatów.

Aplikacje multivendor można podzielić na rozwiązania tworzone przez producentów bankomatów oraz przez niezależne firmy informatyczne. Aplikacje producentów bankomatów często są instalowane tylko na ich urządzeniach. Efektem tego są zarzuty, że w istocie nie są to instalacje typu multivendor. Abstrahując od tego sporu, liderem wśród dostawców jest firma NCR dostarczająca oprogramowanie APTRA. W czołówce jest też firma KAL z aplikacjami Kalignite. KAL to zdecydowanie największy na świecie niezależny dostawca aplikacji multivendor (wg RBR w 2010 roku miał 21% udziału w rynku).

 

Dlaczego oprogramowanie multivendor jest tak przydatne?

Jakie są najważniejsze powody, dla których banki decydują się na stosowanie oprogramowania typu multivendor? Jest ich kilka, ale wg badań ATM Marketplace najważniejsze to redukcja kosztów i zwiększanie efektywności operacji realizowanych w sieci bankomatów.

Poprzednio każda zmiana związana z bezpieczeństwem czy nową funkcjonalnością bankomatów musiała być wykonana we wszystkich aplikacjach, które je obsługiwały. W przypadku oprogramowania multivendor zmiana jest realizowana tylko w jednym systemie. Zmniejszają się zatem koszty banku związane z rozwojem, testowaniem czy certyfikowaniem oprogramowania. Banki zyskują większą swobodę w wyborze bankomatów różnych producentów, odpowiednich do potrzeb i możliwości budżetowych w danej chwili. Łatwiej mogą też zmieniać dostawców, ponieważ nie oznacza to już konieczności wdrażania nowego oprogramowania. Inne korzyści wynikają m.in. z większych możliwości monitorowania oraz zarządzania całą siecią urządzeń.

Dzięki temu, że oprogramowanie bankomatów staje bardziej „otwarte”, łatwiejsza staje się integracja z innymi systemami. Aplikacja multivendor może współpracować na przykład z systemem firmy Fiserv w zakresie zarządzania gotówką, Gasper i Tivoli w monitoringu, czy I-design w emisji reklam.

Emisja reklam w bankomacie z użyciem oprogramowania firmy I-design

Szczególnie w działaniach marketingowych oprogramowanie multivendor „przenosi” bankomaty na wyższy poziom obsługi. Po zintegrowaniu z systemem CRM możliwy staje się one-to-one marketing. Bankomat staje się stopniowo „pełnowartościowym” kanałem kontaktu z klientem, który dostarcza spersonalizowane usługi. Nie jest to jednak jeszcze równoznaczne z rozwiązaniem w pełni zintegrowanym z innymi kanałami komunikacji.

 

Bankomaty jako ważny element bankowości wielokanałowej

Następny etap rozwoju to bankomaty w pełni zintegrowane z innymi kanałami dystrybucji usług w ramach bankowości wielokanałowej (multichannel banking). Oprogramowanie wykorzystujące przeglądarkę internetową jako interfejs sprawia, że bankomat staje się prawie zwykłą stacją roboczą. Jest obsługiwany w zbliżony sposób do innych kanałów, odróżnia go praktycznie tylko sposób autoryzacji klienta.

Dzięki temu bank może np. prowadzić na ekranach bankomatów kampanie promocyjne w pełni skoordynowane z innymi kanałami. Skuteczność działań rynkowych się zwiększa a koszty modyfikacji oprogramowania się zmniejszają. W tym przypadku bank ma zyski nie tylko w sieci bankomatów, ale w skali całego systemu dystrybucji usług.

Przykładem rozwiązania wykorzystującego protokół HTTPS zamiast NDC jest platforma firmy Auriga. Jest to jedno z wiodących rozwiązań bankowości wielokanałowej.

 

A jak obecnie wygląda sytuacja z oprogramowaniem bankomatowym w Polsce?

W urządzeniach zainstalowanych w naszym kraju dominuje oprogramowanie oparte na standard NDC. Na ogół obsługuje ono bankomaty jednego producenta. Pewnym wyjątkiem jest rozwiązanie Novum ATM firmy Novum. Jest to aplikacja typu multivendor sterująca pracą dowolnego bankomatu lub wpłatomatu zgodnego ze standardem XFS. Firma w latach 2003-2011 wykonała około 500 instalacji tej aplikacji w bankach spółdzielczych.

 

Nasuwa się pytanie: skoro banki spółdzielcze tak powszechnie zastosowały oprogramowanie typu multivendor to czy inne banki pójdą ich ślady? Trudno sobie wyobrazić, żeby było inaczej. Biorąc pod uwagę korzyści, jakie daje oprogramowanie typu multivendor, jest tylko kwestią czasu, kiedy polskie banki powszechnie je zastosują. Platformy bankowości wielokanałowej to późniejszy etap rozwoju. Możemy być jednak prawie pewni, że i on nastąpi.

 

Dodaj komentarz