Jakie są perspektywy rozwoju przed automatami kasjerskimi?
Rynek automatów kasjerskich ulega ciągłym przeobrażeniom. Najnowsza edycja raportu Global Teller Assist Units 2013 firmy RBR przedstawia aktualne światowe trendy zachodzące w wyposażaniu placówek bankowych w automaty kasjerskie. Jest to dobra okazja, żeby przyjrzeć się sytuacji na tym rynku. Czy kryzys finansowy odcisnął na nim swoje piętno? Jak zmieniają się placówki bankowe? Jakie rozwiązania będą stosowane na stanowiskach kasjerskich w najbliższych latach? Czy sytuacja w Polsce różni się od światowych trendów?
Czego dotyczy badanie przeprowadzone przez RBR?
Badanie RBR w zakresie Teller Assist Units (TAU) miało już szereg edycji. To najważniejsze badanie na świecie poświęcone oddziałom bankowym i trendom w wyposażaniu otwartych stanowisk. Najnowsze badanie przeprowadzono między listopadem 2012 a styczniem 2013 w 24 krajach świata, określanych jako grupa G24. Wśród tych krajów znalazła się również Polska. Dane, które posłużyły do przygotowania raportu zebrano w 190 instytucjach finansowych. Tak duża próba powinna dać odpowiedź jak obecnie są i jak będą wyposażane stanowiska kasjerskie. Jakie uzyskano informacje?
Placówki bankowe nadal ważne w komunikacji z klientami
Badanie wykazało, że w bankach nadal zwiększa się liczba placówek. W krajach objętych badaniem na koniec 2012 roku ich liczba osiągnęła 770 tysięcy. Oznacza to wzrost o 2% w okresie 2011-2012. Wzrost liczby placówek w tym okresie był wyższy niż w poprzednich dwóch latach. Najwięcej placówek jest obecnie w Chinach, USA i w Indiach. Średnia liczba placówek na milion obywateli w G24 wynosi obecnie 190 obiektów.
Dane te pokazują, że banki nadal przywiązują dużą wagę do placówek jako kanału sprzedaży usług. Szczególnie doceniają ich rolę w przypadku obsługi nowych klientów czy sprzedaży bardziej zaawansowanych usług. Wzrostowi liczby placówek towarzyszy jednak zmniejszanie się liczby stanowisk kasjerskich. Średnia w badanych krajach wynosi obecnie 2,9 stanowiska na oddział.
Jak zmieniają się placówki bankowe na świecie?
W większości krajów rośnie liczba placówek projektowanych zgodnie z ideą banku otwartego. Banki używając stanowisk wyposażonych w dyspensery lub recyklery, chcą łączyć operacje gotówkowe z usługami doradczymi w jednym miejscu. Dzięki temu personel otrzymuje coraz więcej zadań doradczych i handlowych a operacje gotówkowe stają uzupełnieniem tych zadań.
Równocześnie coraz bardziej widoczny jest trend zwiększający rolę urządzeń samoobsługowych w placówkach. Część banków buduje oddziały wyposażone tylko w automaty samoobsługowe, które realizują wszystkie operacje gotówkowe. Banki są jednak świadome, że dla dużej części klientów wciąż bezpośredni kontakt z personelem ma dużą wartość i że zwiększa to skuteczność sprzedaży usług. Cześć banków wskazywała, że samoobsługa i obsługa na stanowiskach kasjerskich wzajemnie się uzupełniają. Jeden z najbliższych artykułów poświęcimy najnowszym trendom i prognozom w rozwoju placówek bankowych przedstawianych w różnych badaniach rynkowych.
Nadal rośnie liczba stanowisk wyposażonych w automaty kasjerskie
W krajach objętych badaniem w latach 2010-2012 o 4% zwiększyła się liczba stanowisk otwartych, co oznacza wzrost do 166 000 jednostek. Progres jest niższy niż w poprzednich dwóch latach. Jednak nie we wszystkich krajach grupy G24 zmniejsza się dynamika wzrostu. Jeśliby nie brać pod uwagę Niemiec i Hiszpanii, w których dynamika znacznie spadła, w pozostałych krajach liczba stanowisk zwiększyła się aż o 12 %.
Najwięcej stanowisk otwartych funkcjonuje w Hiszpanii i USA, gdzie łącznie jest ich prawie 80 tysięcy. Wśród liderów są również Włochy, Niemcy i Rosja.
Ciekawie sytuacja wygląda zwłaszcza we Włoszech, gdzie funkcjonuje ponad 20 tysięcy recyklerów a nie ma dyspenserów. Podobna sytuacja jest jeszcze w pięciu innych krajach z grupy G24.
W krajach objętych badaniem recyklery zainstalowano w przypadku 54% stanowisk otwartych. W latach 2010-2012 liczba recyklerów zwiększyła się o 16% a udział dyspenserów zmniejszył się o 8%. Największa liczba recyklerów działa w Hiszpanii. W dyspenserach przechowuje się przeważnie znacznie więcej banknotów niż w automatach z zamkniętym obiegiem gotówki.
Jakie korzyści sprawiają, że banki inwestują w tworzenie stanowisk otwartych?
Najważniejszym czynnikiem przemawiającym za stosowaniem automatów kasjerskich jest wzrost wydajności pracy. Wynika on ze skrócenia czasu wykonywania transakcji, ułatwień w rozliczaniu stanów gotówki czy poprawy obiegu gotówki w placówce. Ważna jest też pewność obsługi i ograniczenie „ręcznych” czynności personelu, co eliminuje pomyłki w weryfikacji i liczeniu gotówki. Banki postrzegają tak wyposażone placówki głównie przez pryzmat większego bezpieczeństwa i przyjaznego środowiska. Wymagania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa na takich stanowiskach, spełniają zwłaszcza recyklery.
Banki identyfikują czynniki opóźniające upowszechnianie się stanowisk otwartych
Banki podają wysokie koszty zakupu i obsługi jako główną przyczynę opóźnień w rozwoju otwartych stanowisk. Również recyklery postrzegane są za zbyt drogie. Z drugiej strony wiele banków uważa, że rozwiązania takie zapewniają wysoki stopień zwrotu z inwestycji. Ograniczają koszty obsługi przez firmy CIT i inne wydatki.
Pogląd o wysokich kosztach operacyjnych takich rozwiązań jest powszechny głównie wśród banków, które uważają stosowanie TAU za korzystne, ale nie niezbędne. Na zmniejszenie intensywności rozwoju stanowisk otwartych wpływa też rozwój samoobsługi.
Jakie są prognozy dla upowszechniania się automatów kasjerskich?
Prognozowany jest dalszy wzrost liczby stanowisk otwartych. Od 2012 wzrost będzie na poziomie 4% rocznie. W efekcie w 2017 roku ma być bankach 206 000 stanowisk otwartych. Dzięki temu w 2017 roku liczba automatów kasjerskich średnio ma wzrosnąć do 25 na każde 100 placówek. W tym czasie udział recyklerów w instalacjach ma wzrosnąć z 54% do 73%. Spodziewane jest też zwiększanie się odsetka recyklerów zastępujących dyspensery.
Jak na tym tle wypada Polska?
W Polsce, tak jak na świecie, stopniowo rośnie liczba stanowisk otwartych. Nie jest to już jednak tak szybki wzrost jak na przełomie wieków, kiedy banki wręcz masowo tworzyły stanowiska otwarte. Tak jak na świecie zmniejsza się też liczba stanowisk wyposażonych w dyspensery, których dzisiaj jest już niewiele. W odróżnieniu od innych krajów najpopularniejsze w Polsce są obecnie multisejfy. Jednak ze względu na wady i ograniczenia tych urządzeń, stopniowo coraz więcej banków wdraża recyklery. Mimo, że są znacznie droższe od multisejfów.
Z naszych obserwacji wynika, że większość banków dostrzega korzyści z recyklerów związane obniżeniem kosztów operacyjnych czy wzrostem komfortu usług i bezpieczeństwa. Przykładem banku, który zdecydował się na stosowanie na stanowiskach kasjerskich wyłącznie recyklerów jest Bank of China.
Przyszłość należy do recyklerów i samoobsługi
Badanie przygotowane przez RBR pokazuje, że kryzys gospodarczy wpływa również na spadek dynamiki rozwoju rynku automatów kasjerskich. Jednak stanowiska kasjerskie wyposażone w recyklery w połączeniu z samoobsługą nadal są postrzegane jako główny kierunek rozwoju placówek bankowych.
Koszty zakupu, uważane za główną przyczynę utrudniającą popularyzację recyklerów, można przecież niwelować przez różne metody finansowania i obniżanie innych wydatków związanych z funkcjonowaniem placówek. Jak przeprowadzić taką inwestycję i w jaki sposób czerpać z niej jak najwięcej zysków, to już temat na inny artykuł.
Kwiecień 2013
Co to za portal?
Inne tematy:
- Jakie zmiany dla uczestników polskiego rynku obsługi gotówki oznacza implementacja unijnej dyrektywy CER?
- NBP zbadał koszty instrumentów płatniczych na rynku polskim
- Obieg gotówki – jak się kształtował i dokąd zmierza? (cz. I)
- Czy sztuczna inteligencja usprawni automatykę bankową?
- Nieoczekiwane problemy producentów bankomatów
- W Skandynawii gotówka wraca do łask
- Nowe obowiązki w obsłudze gotówki w bankach spółdzielczych
- Dokąd zmierza wielokanałowość w światowej bankowości?
- Jak będzie wyglądał bankomat przyszłości?
- Czy gotówka ma realny wpływ na nielegalne aktywności?