Nowe obowiązki w obsłudze gotówki w bankach spółdzielczych

W kwietniu w Warszawie odbyła się ciekawa konferencja „Nowe obowiązki i rozwiązania na rynku usług obsługi gotówki w praktyce banku spółdzielczego”. Było to bardzo ważne wydarzenie dla bankowości spółdzielczej z uwagi na wprowadzane w życie Zarządzenia nr 19/2016 Prezesa Narodowego Banku Polskiego. Prelekcje podczas konferencji potwierdziły, że nowe przepisy będą miały ogromny wpływ również na ten sektor. Uczestnicy mogli dowiedzieć się m.in. w jaki sposób sprawnie przygotować bank spółdzielczy do zmian w przepisach dotyczących przetwarzania gotówki. W maju odbyło się Forum Technologii Bankowości Spółdzielczej. Zapraszamy relacje z tych wydarzeń.

Odpowiedzi na szereg ważnych pytań dla banków spółdzielczych podczas konferencji

Uczestnicy konferencji mieli okazję poznać odpowiedzi na wiele ważnych pytań dla sektora banków spółdzielczych związanych z nowymi przepisami. Szczególnie istotne w tym względzie były prezentacje kierownictwa Departamentu Emisyjno-Skarbcowego NBP.  Dotyczyły one między innymi obecnej sytuacji na rynku obrotu gotówki, zmian wprowadzanych Zarządzeniem NBP nr 19/2016 oraz przewidywanych jego skutków.

Ilość gotówki w obiegu wciąż rośnie

Barbara Jaroszek, dyrektor Departamentu Emisyjno – Skarbcowego, zaprezentowała aktualne informacje o obiegu gotówki w Polsce. Z przedstawionych danych wynika, że ilość gotówki w obiegu wciąż rośnie. Na przykład w 2017 roku wartość obiegu wzrosła o 6% w stosunku do 2016 roku. Na koniec 2017 roku wartość gotówki w obiegu wyniosła 198,4 mld złotych. W kwietniu bieżącego roku wartość gotówki przekroczyła 200 mld złotych. Na koniec pierwszego kwartału tego roku w obiegu było 1,967 mld banknotów. Rośnie udział banknotów o wysokim nominale. Najwięcej w obiegu jest stuzłotówek – aż 62%.

Podczas prezentacji przedstawiono także rodzaje wsparcia jakie NBP udziela uczestnikom rynku obrotu gotówki. Obecnie mają miejsce regularne spotkania grup roboczych, których uczestnikami są NBP, banki, Poczta Polska, POFOG i firmy CIT. NBP bierze też udział w spotkaniach indywidualnych, podczas których przedstawiane są dodatkowe wyjaśnienia dotyczące sprawozdawczości i testów urządzeń. Komunikacje z rynkiem wspiera dodatkowo możliwość składania zapytań telefonicznych i mailowych na dedykowane adresy (og.sprawozdawczosc@nbp.pl, testyurzadzen@nbp.pl).

Planowane zmiany w krajowym obrocie gotówkowym

Dr Joanna Kołodziej, Z-ca Dyrektora Departamentu Emisyjno – Skarbcowego, przedstawiła planowane zmiany w krajowym obrocie gotówkowym i harmonogram działań w latach 2018-2021. Części nowych przepisów wejdzie w życie już w lipcu. W tym terminie  zaczną obowiązywać kryteria jakości obiegowej, testy urządzeń, kwartalne sprawozdania, jeden strumień gotówki oraz sortowanie wieloorientacyjne. Zacznie się też proces wprowadzania standardowej zawartości opakowań. Ze szczegółami nowych przepisów można się też zapoznać w artykule NBP wprowadza poważne zmiany w krajowym obrocie gotówkowym.

Jak bank spółdzielczy ma raportować do NBP?

Anna Kmita z  Wydziału Obrotu Gotówkowego NBP, przedstawiła sposób przekazywania sprawozdań kwartalnych przez banki spółdzielcze. Banki będą przekazywać sprawozdania do NBP drogą elektroniczną poprzez portal internetowy Systemu Informacji Sprawozdawczej (SIS), przy użyciu taksonomii XBRL. Zrzeszony bank spółdzielczy będzie przekazywał sprawozdania bankowi zrzeszającemu. Bank ten będzie kontrolował prawidłowość przekazanych za jego pośrednictwem danych.

Sprawozdania kwartalne będą musiały być przekazywane w okresach od drugiego dnia roboczego do końca miesiąca, następującego po zakończeniu danego kwartału obejmującego okres sprawozdawczy. Pierwsze sprawozdanie dotyczące trzeciego kwartału 2018 trzeba będzie przekazać do NBP do końca listopada bieżącego roku.

Jaki jest cel testowania urządzeń?

Grzegorz Biernat z Wydziału Kontroli Jakości Banknotów NBP, zaprezentował procedurę testów urządzeń do obsługi banknotów. Celem testów będzie sprawdzenie czy urządzenia prawidłowo rozpoznają polskie banknoty wszystkich emisji będące środkiem płatniczym.  Sprawdzane będzie czy automaty prawidłowo rozpoznają falsyfikaty. Jeżeli posiadają funkcjonalność weryfikacji jakościowej, testowane będzie czy prawidłowo eliminują banknoty nienadające się do obiegu.

Jakie urządzenia będą podlegały testom?

Alicja Dukaczewska z Wydział Kontroli Jakości Banknotów NBP,  przedstawiła zasady testów urządzeń. Testy z udziałem NBP będą dotyczyć wszystkich kategorii urządzeń podlegających weryfikacji zgodnie z Zarządzeniem 19/2016. Testy będą realizowane według różnych priorytetów. Z najwyższym priorytetem testowane będą urządzenia obsługiwane przez klienta lub przez personel, czyli recyklery i sortery. Niższy priorytet będą miały inne urządzenia sprawdzające autentyczność lub jakość obiegową banknotów obsługiwane przez klienta lub personel. Testowane będą też urządzenia wyposażone w funkcję sprawdzania autentyczności banknotów bez funkcji weryfikacji jakości obiegowej.

Praktyczne aspekty wdrażania nowych regulacji

Ciekawą sesję poświęcono praktycznym aspektom wdrażania nowych regulacji w przetwarzaniu gotówki w oddziałach i sortowniach. Skutki wdrożenia Zarządzenia nr 19/2016 dla banku spółdzielczego zaprezentowali przedstawiciele banków  BPS i SGB. Przedstawiciel POFOG skupił się na możliwych sposobach wsparcia przez firmy CIT banków spółdzielczych w dostosowaniu do nowych regulacji. Firmy te posiadają przystosowane systemy wspomagające zarządzanie gotówką i raportowanie obrotów, co może być pomocne w sprawozdawczości kwartalnej. Firmy CIT posiadają też przystosowany park maszynowy, który może realizować sortowanie jakościowe zgodnie z nowymi regulacjami.

Celem wystąpienia przedstawiciela firmy Talemax było znalezienie odpowiedzi na pytanie „Jakiego typu rozwiązania sprzętowe można wykorzystać w zmieniających się warunkach rynkowych”. W czasie prezentacji można było się zapoznać z szeregiem rozwiązań, które realizują sortowanie maszynowe. Przestawiono również korzyści jakie daje przedsiębiorcom i bankom automatyzacja procesów gotówkowych u klientów korporacyjnych. Propozycje rozwiązań informatycznych dla sektora banków spółdzielczych przedstawił dostawca bankomatów firma Diebold Nixdorf.

Prezentacjom i wystąpieniom towarzyszyła sesja pytań i odpowiedzi o charakterze prezentacyjno–warsztatowym a także panel dyskusyjny.

Forum Technologii Bankowości Spółdzielczej

W maju odbyło się X Forum Technologii Bankowości Spółdzielczej, w trakcie którego nagrodzono laureatów Krajowego Rankingu „Wyróżniające się banki spółdzielcze” edycji 2018 miesięcznika Nowoczesny Bank Spółdzielczy. Podczas Forum miała też miejsce trzecia sesja tematyczna, poświęcona obrotowi gotówkowemu. Tematem przewodnim sesji był wzrost potencjału tradycyjnej formy płatności i towarzyszący temu szybki rozwój technologiczny i przekształcenia organizacyjne dokonujące się w branży obsługi gotówki.

Zdaniem wiceprezesa Polskiej Organizacji Firm Obsługi Gotówki zarówno banknoty, jak i monety są coraz rzadszym gościem w banku centralnym. W efekcie tego procesu to na podmiotach komercyjnych – firmach CIT i bankach – spoczywa coraz większa odpowiedzialność za zapewnienie odpowiedniej jakości banknotów w obiegu i usuwanie falsyfikatów. Podczas swojego wystąpienia wiceprezes POFOG wskazał też na szereg rozwiązań, które umożliwiają zoptymalizowanie kosztów obsługi strumieni gotówki lokalnym bankom, przy jednoczesnym spełnieniu nowych wymogów NBP.

O nowej regulacji NBP i jej konsekwencjach dla bankowości spółdzielczej mówił podczas swojego wystąpienia ekspert ds. obrotu gotówkowego w Poczcie Polskiej. Konsekwencją nowych wymogów jest między innymi obowiązek wprowadzania do obrotu jedynie takich banknotów, których jakość zostanie zweryfikowana przez odpowiednie urządzenia. Dla banków spółdzielczych oznacza to wybór – czy dalej działać samodzielnie, czy może powierzyć obsługę gotówki firmom CIT.

Podczas debaty dyskutowano również na temat możliwego wkładu banku spółdzielczego, banku zrzeszającego i firm CIT w obsługę strumieni gotówki w lokalnych instytucjach finansowych.

Maj 2018