Uzgodniono reguły testowania urządzeń do przetwarzania gotówki
Już w lipcu wszystkich uczestników rynku obsługi gotówki zacznie obowiązywać wymóg wykorzystywania do przetwarzania gotówki urządzeń poddanych odpowiednim testom. Po długim procesie ustalania warunków między NBP a uczestnikami rynku, udało się wypracować wariant testowania, który powinien być satysfakcjonujący dla wszystkich stron. Kompromis wzorowany jest na rozwiązaniach stosowanych w strefie Euro. Uczestników rynku będą również obowiązywać kwartalne raporty przedstawiające liczbę przetestowanych urządzeń wraz z liczbą przeliczonych i posortowanych banknotów i monet oraz ich ponownie wprowadzonych do obrotu.
Nowe regulacje zaczną obowiązywać od połowy roku
Z uzgodnień między NBP a uczestnikami rynku wynika, że nie tylko poszczególne banki, ale również inne podmioty, np. dystrybutorzy sprzętu, będą mogli wykonywać testy urządzeń. To ważne ustalenie, ponieważ pierwotnie w Zarządzeniu NBP nr 19/2016 był zapis nakładający na banki obowiązek wykonywania testów. Wiele banków miało obawy związane z realizacją tego przepisu w praktyce. Na szczęście udało się znaleźć inną formułę umożliwiającą wykonywanie testów również przez dostawców.
W praktyce może to oznaczać, że to właśnie dostawca raz do roku wykona test wymagany przepisami. Na ten właśnie test najprawdopodobniej będą się powoływały banki i firmy CIT wykorzystujące dany sprzęt. W takim przypadku, z uwagi na uwarunkowania prawne, NBP nie będzie mogło wystawiać formalnych certyfikatów dla urządzeń, ale będzie mogło potwierdzić wykonanie testów urządzeń. A taki fakt będzie można uznać za odpowiednik certyfikatu. W praktyce oznacza to, że w Polsce będzie obowiązywał model zbliżony do rozwiązania stosowanego w strefie Euro, a które to jest uznawane za sprawdzone i skuteczne. Jak nowe regulacje wyglądają w szczegółach?
Zakres obowiązkowych testów w przypadku różnych urządzeń
Testy z udziałem NBP będą dotyczyły wszystkich kategorii urządzeń podlegających testom zgodnie z Zarządzeniem nr 19/2016. Testy będą realizowane wg różnych priorytetów. W pierwszej kolejności będą testowane urządzenia z funkcją sortowania jakościowego.
Będzie to zatem dotyczyło recyklerów i sorterów obsługiwanych przez klienta lub przez personel. Jako następne testom będą podlegały urządzenia wyposażone w funkcję sprawdzania autentyczności banknotów, ale bez weryfikacji jakości.
Urządzenia vendingowe, w których transakcje nie są związane z wpłatą lub wypłatą gotówki na konto klienta, nie podlegają wymogom Zarządzenia 19/2016. Jednak NBP rekomenduje testowanie takich urządzeń w zakresie rozpoznawania falsyfikatów.
Urządzenia testowane z udziałem NBP
Raz w roku obowiązkowi przeprowadzania testów podlegać będą urządzenia reprezentujące określony typ. Automaty po przejściu testu z wynikiem pozytywnym definiowane będą jako „wzorcowe”.
Zgłoszenia urządzenia do testów z udziałem NBP będą dokonywać banki, firmy CIT, producenci lub dostawcy urządzeń. Zgłaszającym będzie mógł być również dostawca usług serwisowych lub niezależny operator sieci bankomatowych.
Urządzenia wzorcowe będą testowane pojedynczo lub w ramach grupy. Do jednej grupy będą zaliczać się urządzenia jednego producenta, występujące pod jedną nazwą handlową, wyposażone w takie same podzespoły i oprogramowanie. Urządzenia muszą posiadać taki sam typ detektora, analogiczną wersję oprogramowania sprzętowego sterującego funkcjami detektora oraz posiadać taką samą wersję szablonu polskich banknotów i ustawień. Za grupowanie będzie odpowiedzialny dostawca urządzeń.
Co ważne, jeśli wystąpi konieczność zmiany szablonu, wymiany detektora lub nowej adaptacji ustawień programu sortującego, urządzenie trzeba będzie zgłosić do powtórnego testu z udziałem NBP.
Urządzenie tego samego typu co automat przetestowany z wynikiem pozytywnym, będzie można wykorzystać do procesowania banknotów przez inny bank lub firmę CIT niż podmiot zgłaszający do testu. W takim przypadku nie będzie obowiązku powtórnego zgłaszania do testów, pod warunkiem jednak, że dane urządzenie będzie skonfigurowane w identyczny sposób jak urządzenie wzorcowe.
Informacje o przetestowanym sprzęcie będą publikowane
W przypadku pozytywnego wyniku testu z udziałem NBP, na stronie internetowej www.nbp.pl, bank centralny będzie zamieszczał informację zawierającą jego nazwę, kategorię, nazwę producenta, kod identyfikujący sprzęt i oprogramowanie oraz datę wykonania testu.
Test zakończony wynikiem pozytywnym zachowa ważność przez okres jednego roku. W przypadku testów wykonanych do 31 grudnia 2018 zachowają one ważność do 31 grudnia przyszłego roku, niezależnie od daty ich przeprowadzenia.
Sprawozdania kwartalne przekazywane do NBP przez banki będą zawierały także informację o liczbie urządzeń służących do powtórnego wprowadzania banknotów do obiegu. Dane będą przedstawione w podziale na kategorie i typy urządzeń, pracujących z ustawieniami zgodnymi z urządzeniem wzorcowym. Przesyłane informacja będą zawierały również datę testu urządzenia wzorcowego.
Sprawozdanie za trzeci kwartał 2018 uczestnicy rynku, będą musieli przekazać do końca listopada bieżącego roku. Kolejne sprawozdania muszą być przekazywane do końca miesiąca po danym kwartale.
Wzorcowa parametryzacja urządzeń
NBP opracował wymagania dla przeprowadzenia parametryzacji każdego typu urządzeń. Zalecenia dotyczą m.in. sposobu postępowania z banknotami o różnej kategorii podczas różnych operacji. Na przykład w przypadku recyklerów i wpłatomatów podczas wpłaty banknoty zidentyfikowane jako kategoria 2 będą zatrzymywane i umieszczane w dedykowanej kasecie zrzutowej bez uznania rachunku klienta.
Przed ponownym wprowadzeniem do obrotu każdy banknot powinien zostać co najmniej raz sprawdzony pod względem autentyczności i jakości obiegowej na urządzeniu ustawionym zgodnie z urządzeniem wzorcowym. Wymóg ten dotyczy całego strumienia gotówki przetwarzanego w sortowniach i urządzeniach samoobsługowych banków i firm, którym banki zleciły takie usługi.
Co bardzo ważne, wszystkie bankomaty będą mogły być ładowane jedynie banknotami, które zostały sprawdzone na urządzeniach wzorcowych, bez względu na to, czy zasiłki przygotowywane są w sortowniach czy w oddziałach banku.
Obowiązkowym testom podlegać będą również liczarki wartościowe z funkcją pełnej weryfikacji autentyczności, np. 1- 1,5 kieszeniowe, używane na etapie końcowym procesowania banknotów, przed ich wydaniem do ponownego obrotu, np. w salach operacyjnych banku.
Wsparcie NBP w stosunku do uczestników rynku
Dość szeroki zakres nowych wymagań stawiany uczestnikom rynku ma rekompensować wsparcie udzielane przez bank centralny. Przede wszystkim testy z udziałem NBP mają być bezpłatne. Jest to o tyle istotne, że tylko NBP posiada fałszywe banknoty. W praktyce oznacza to, że każdy test będzie wymagał obecności przedstawicieli banku centralnego. Bez NBP będzie można robić tylko wstępne, wewnętrzne testy np. sortowania jakościowego. Udostępnianie lub sprzedaż zestawów testowych będzie się odbywało po wartości nominalnej. Zgłaszający będzie miał swobodę w wyborze miejsca weryfikacji. Testy mogą się odbyć w siedzibie NBP lub w innej lokalizacji wskazanej przez podmiot zgłaszający.
Wsparcia będzie udzielał również Portal Automatyka Bankowa. Pomoc ta może być przydatna, z uwagi na fakt, że przedstawiciele Portalu brali bardzo aktywny udział w opracowywaniu szczegółowych przepisów dotyczących testów.
Cykl artykułów poświęconych Zarządzeniu nr 19/2016 jest przygotowywany we współpracy z firmą Talemax. Szczegółowe informacje o produktach spełniających wymogi nowych przepisów znajdziesz m.in. na stronie tej firmy.
Styczeń 2018
Co to za portal?
Inne tematy:
- Jakie zmiany dla uczestników polskiego rynku obsługi gotówki oznacza implementacja unijnej dyrektywy CER?
- Recyklery mają bardzo dużo do zaoferowania sieciom handlowym
- Czy za brak systemu zabezpieczenia bankomatów już wkrótce będzie można trafić do więzienia?
- Nowatorskie wdrożenie samoobsługowych wpłat bilonu w NBP laureatem prestiżowej nagrody
- Czy przepisy nakazujące zabezpieczanie bankomatów pomogą sieciom bankomatów, czy wręcz przeciwnie?
- Jakie zmiany może przynieść strategia gotówkowa opracowywana pod kierunkiem NBP?
- Czy Prezes NBP ma podstawy do planowania intensywnych działań w obronie gotówki?
- Czy pandemia koronawirusa unicestwi obrót gotówkowy?
- Czy posługując się gotówką faktycznie możemy zarazić się koronawirusem?
- Wyniki badań potwierdzają – gotówka jest tania i szybka w użyciu