Czy kasy samoobsługowe w marketach wyprą tradycyjne stanowiska kasjerskie?
Na świecie kasy samoobsługowe w marketach stają coraz powszechniejszym elementem ich wyposażenia. Rynek takich urządzeń rozwija się dynamiczne. W Polsce rozwiązania umożliwiające klientom samodzielne skanowanie produktów i zapłacenie za zakupy pojawiły się do tej pory w kilku sieciach handlowych. Samoobsługowe kasy stają się coraz bardziej zaawansowane technicznie i jednocześnie wygodne w użyciu. Co charakteryzuje takie rozwiązania?
Kasy samoobsługowe w marketach mają już długą historię
Pierwszą samoobsługową kasę na świecie zainstalowano w 1992 roku w nowojorskim supermarkecie sieci Price Chopper. Obecnie samoobsługowe kasy w marketach stosowane są w ponad 50 krajach świata. Agencja badawcza RDR prognozuje, że liczba automatycznych kas wzrośnie z 210 000 zainstalowanych do roku 2014 do 335 000 sztuk w 2020 roku. W Polsce pierwsze takie rozwiązania pojawiły się w sieci Auchan w 2006 roku. Dzisiaj automatyczne kasy działają również w innych sieciach, np: Tesco, Piotr i Paweł, Alma.
Główne czynniki, które mają wpływ na dynamiczny rozwój tego rynku to przede wszystkim dążenia sieci marketów do obniżania kosztów i skracania kolejek. Za obniżaniem kosztów przemawia fakt, że według różnych szacunków inwestycja w kasę samoobsługową zwraca się w okresie do 2 lat. Poza aspektem finansowym, kasy samoobsługowe korzystnie wpływają też na jakość obsługi klientów. Przyśpieszają obsługę i mogą zwiększać komfort obsługi. Szybsza obsługa klienta może przyczyniać się z kolei do zwiększania obrotów sklepów.
Rodzaje kas samoobsługowych
Korzyści z zastosowania brzmią bardzo obiecująco, jednak korzystanie ze znacznej większości dotychczas instalowanych modeli może nastręczać też pewnych problemów. Ich obsługa wymaga od klienta dość dużej uwagi, w przeciwnym przypadku mają miejsce przerwy w obsłudze i czas regulowania płatności denerwująco może się wydłużyć. Dotyczy to zwłaszcza stosowanych w Polsce kas typu „basket to bag”. Kasy te przeznaczone są głównie do obsługi niewielkich zakupów.
Na rynku pojawiają się też nowe modele urządzeń, tzw. kasy taśmowe, które nie mają już powyższych wad. Inną nieco kategorią rozwiązań są kasy obsługiwane przez kasjerów, ale z zautomatyzowanymi płatnościami dokonywanymi gotówką. Sprawdźmy czym charakteryzują się rozwiązania obecnie dostępne na rynku.
Cechy charakterystyczne kas typu „basket to bag”
Kasy samoobsługowe stosowane przez polskie sieci handlowe należą do kategorii „basket to bag”. Ich producentami są takie firmy jak Wincor Nixdorf i NCR. Kasy te są do siebie bardzo podobne, zarówno pod względem zasady działania jak i wyposażenia. Najważniejszymi czynnościami jakie wykonują klienci korzystający z tych kas jest skanowanie kodów produktów i odkładanie ich do toreb oraz wybór formy i dokonanie płatności. Urządzenia wyposażone są w ekrany dotykowe, które umożliwiają skorzystanie z różnych opcji obsługi.
Podstawowym elementem wyposażenia jest również skaner kodów kreskowych, terminal płatniczy do obsługi płatności kartami oraz moduł obsługujący wpłaty gotówki i wydający resztę. Moduł obsługujący wpłaty gotówki wyposażony jest w czujniki weryfikujące autentyczność banknotów i monet.
Klientów wspomagają komunikaty pojawiające się na ekranie oraz komunikaty głosowe. Obsługa jest dość intuicyjna, jednak stosunkowo często pojawiają się problemy przy wprowadzaniu produktów. Dotyczy to zwłaszcza towarów nieposiadających kodów kreskowych, takich jak pieczywo oraz warzywa, owoce i inne towary wymagające zważenia. Pomyłki pojawiają się też przy odkładaniu do siatek wprowadzonych już do urządzenia towarów a także przy skanowaniu, np. dwukrotne zeskanowanie tego samego produktu. W takich przypadkach najczęściej konieczna jest pomoc asystującego personelu. Jak widać stosowane w Polsce samoobsługowe kasy oferują sporo korzyści, ale także ich stosowanie może powodować trudności.
Nowe modele kas samoobsługowych oferują wyższy poziom automatyzacji
Nowością na rynku są kasy typu taśmowego, która zapewniają wysoki stopień automatyzacji wszystkich czynności. Stopień zautomatyzowania i łatwość obsługi pozwalają sądzić, że w niedalekiej przyszłości kasy tego typu mogą zastąpić dotychczas stosowane rozwiązania. Obsługa urządzenia polega na położeniu produktu na taśmie, która transportuje go do obszaru gdzie następuje zeskanowanie kodu kreskowego. Największą różnicą w porównaniu do obecnych rozwiązań jest automatyczne rozpoznawanie także produktów nie posiadających kodu kreskowego.
Jednym z dostępnych rozwiązań tego typu są kasy firmy ITAB o nazwie EasyFLOW. Producent deklaruje, że zastosowana w urządzeniach technologia MatchX™ pozwala na identyfikację ponad 99% produktów. Dotyczy to również produktów pakowanych przez klientów, takich jak owoce, warzywa, pieczywo. Jeśli sposób ułożenia towaru na taśmie uniemożliwia jednak rozpoznanie produktu (np. dwa czasopisma położone na sobie) urządzenie sygnalizuje ten fakt innym kolorem podświetlenia taśmy. MatchX™ to samo-uczący się system, który z biegiem czasu doskonali poziom identyfikacji produktów. Wysoką skuteczność zapewnia sześć różnych czujników i dziewięć różnych klasyfikatorów z unikalnymi algorytmami połączonych w sieć identyfikującą produkty. Dodatkowo urządzenie w prosty sposób można zintegrować z dowolnym systemem POS. Urządzenia o podobnej zasadzie działania dostarcza również firma Hybridcheckout.
W porównaniu z tradycyjnymi kasami typu „basket to bag”, kasy taśmowe zapewniają kilka dodatkowych korzyści. Ograniczają konieczne zaangażowanie personelu, poprawiają ergonomię w obsłudze, zwiększają szybkość procesu zakupu. Zmniejsza się też liczba pomyłek. Urządzenia ograniczają ryzyko kradzieży i poprawiają komfort obsługi klientów.
Recyklery instalowane w kasach samoobsługowych
Jednym z wariantów wyposażenia kas jest zastosowanie specjalnych modeli recyklerów, które automatyzują płatności dokonywane gotówką. Urządzenia takie mogą automatyzować przyjmowanie zapłaty zarówno w banknotach jak i w bilonie. Najczęściej stosuje się dwa warianty takiego rozwiązania. Pierwszy wariant jest w części samoobsługowy – urządzenia instaluje się po stronie klienta, który sam płaci za zakupy. Drugi wariant to urządzenia instalowane od strony kasjera w celu ograniczenia kontaktu z gotówką pracownika, zwłaszcza przy rozliczaniu. W takich rozwiązaniach stosowana jest specjalna kaseta do przenoszenia gotówki na zaplecze. Recyklery tego typu mogą być instalowane również w kasach automatycznych.
Przykładem urządzeń dostosowanych do instalacji w kasach obsługiwanych przez personel jak i w samoobsługowych, jest kompaktowy system recyklingu gotówki CI-10 firmy Glory. Składa się on z recyklingu banknotów (CI-10B) i recyklingu monet (CI-10C). Podobne rozwiązania oferuje też firma Scan Coin.
Recyklery można łatwo zintegrować z istniejącym w markecie systemem POS. Dzięki temu uzyskuje się w pełni zautomatyzowaną obsługę płatności. Sygnalizacja „Follow me” z oświetleniem LED ułatwia klientowi korzystanie z urządzenia i dokonywanie operacji. Urządzenie wyposażone jest w specjalną kasetę, w której odkładają się banknoty i w której można przenosić gotówkę na zaplecze do recyklera przeznaczonego do rozliczania wszystkich kas (w przypadku Glory to model CI -100).
Kasy samoobsługowe to wciąż rozwojowy rynek
Kasy samoobsługowe to rynek, który niewątpliwie będzie się rozwijał. Wpływ na to będą miały dążenia sieci marketów do obniżania kosztów i automatyzacji obsługi. Już teraz pojawiają się w Europie markety wyposażone tylko w kasy samoobsługowe. Z drugiej strony, jak pokazują nowe konstrukcje, jest jeszcze duży potencjał w rozwoju urządzeń.
Można przewidywać, że w najbliższych latach będzie postępowała automatyzacja pracy kas. Samoobsługowe markety bez kasjerów już wkrótce mogą stać czymś normalnym.
Kwiecień 2016
Co to za portal?
Inne tematy:
- Jakie zmiany dla uczestników polskiego rynku obsługi gotówki oznacza implementacja unijnej dyrektywy CER?
- Recyklery mają bardzo dużo do zaoferowania sieciom handlowym
- Czy za brak systemu zabezpieczenia bankomatów już wkrótce będzie można trafić do więzienia?
- Nowatorskie wdrożenie samoobsługowych wpłat bilonu w NBP laureatem prestiżowej nagrody
- Czy przepisy nakazujące zabezpieczanie bankomatów pomogą sieciom bankomatów, czy wręcz przeciwnie?
- Jakie zmiany może przynieść strategia gotówkowa opracowywana pod kierunkiem NBP?
- Czy Prezes NBP ma podstawy do planowania intensywnych działań w obronie gotówki?
- Czy pandemia koronawirusa unicestwi obrót gotówkowy?
- Czy posługując się gotówką faktycznie możemy zarazić się koronawirusem?
- Wyniki badań potwierdzają – gotówka jest tania i szybka w użyciu