Gotówka pod presją

Analizując artykuły zamieszczone w ostatnim numerze Global Cash Report firmy Cash Management Solutions można dojść do wniosku, że sytuacja gotówki nieco się komplikuje. Z raportu wynika, że wartość gotówki w obiegu co roku rośnie, ale maleje liczba i wartość transakcji gotówkowych. Czynników wpływających na to jest co najmniej kilka. Które z nich są ważne i czy rzeczywiście gotówka jest zagrożona?

Coraz więcej gotówki w obiegu ale mniej płatności gotówkowych

Sytuacja gotówki w różnych krajach zmienia się. Przykładem zmian mogą być Stany Zjednoczone i inne kraje zachodnie. W krajach tych ilość gotówki w obiegu co roku zwiększa się o 6% lub więcej, ale ilość i wartość transakcji z jej udziałem zmniejsza się z roku na rok. Taki trend może wynikać z faktu gromadzenia środków pieniężnych przez organizacje i osoby. Potwierdzeniem tego jest sytuacja w Europie, gdzie poza bankami zgromadzono około 40% gotówki będącej w obiegu, czyli 400 miliardów euro. Przyczyn takiej sytuacji może być kilka. Główną wydają się być bardzo niskie stopy procentowe, które zniechęcają do trzymania gotówki w bankach. W dłuższej perspektywie może to mieć wpływ na zmniejszanie się ilości pieniądza w obiegu.

Opłaty za płatności kartami tańsze ale wciąż wysokie

Co roku w wielu krajach można zaobserwować rosnącą popularność płatności kartami. Na rosnący udział tej metody płatności czasami wpływ ma obniżanie opłat za transakcje, którymi obciążane są firmy handlowe. Do tej pory podmiotami, które najbardziej zaangażowały się w walkę o detronizację gotówki były organizacje obsługujące karty.

W ostatnim czasie nadszedł sygnał z USA, że sprzymierzeńcem kart mogą stać się też ustawodawcy. Organizacja Durbin Amendment obniżyła firmom detalicznym opłaty za transakcje kartami, co ma przynieść oszczędności 10 miliardów USD za interchange fee. Także w Polsce wprowadzono przepisy obniżające opłaty intercharge. Zgodnie z ustawą, która weszła w życie w ubiegłym roku opłaty interchange nie mogą przekroczyć progu 0,5 procenta.

Jeśli na szerszą skalę w Europie pojawią się podobne inicjatywy, firmy retail mogą przyjmować płatności kartami z większą akceptacją. A w przypadku intercharge fee jest co obniżać. Według danych British Retail Consortium w przypadku firm handlowych średni koszt płatności kartą kredytową w Wielkiej Brytanii jest 34 razy wyższy niż gotówką (!).

Rośnie popularność płatności bezstykowych

Gotówka do tej pory była niekwestionowanym liderem w płatnościach do wartości 25 USD. Nadal utrzymuje się taki status, ale pojawiają się symptomy rosnącej popularności płatności bezstykowych. Potwierdzeniem tego są dane publikowane przez The UK Cards Association. Wynika z nich, że w ostatnim roku w Wielkiej Brytanii nastąpił bardzo duży wzrost liczby transakcji dokonywanych kartami bezstykowymi i telefonami z technologią NFC. W dużej mierze wzrost ten odbywa się kosztem płatności realizowanych tradycyjnymi kartami bankowymi, które właśnie zastępują płatności bezstykowe. Wiele wskazuje na to, że ten nowy rodzaj płatności nadal będą zyskiwał na popularności.

Negatywne nastawienie do gotówki niezasłużone

Od jakiegoś czasu w Europie Zachodniej pojawiają się opinie, że gotówkę często używa się w celu unikania podatków lub w różnych innych przestępstwach. Można nawet zaryzykować stwierdzenie, że w niektórych kręgach gotówka stała się swoistym czarnym charakterem.

From Cash To Digital, źródło Flickr/FamZoo Staf

From Cash To Digital, źródło Flickr/FamZoo Staf

Takie często bezpodstawne opinie (przedstawione w artykułach Prawda i mity o gotówce w najnowszym raporcie Currency Research) powodują, że pojawia się negatywne nastawienie do gotówki świata polityki i banków centralnych. W efekcie banki coraz częściej promują płatności elektronicznych, które dają im wyższe marze ale też zachęcają klientów do większych wydatków.

Przykładem sytuacji, gdzie zmniejsza się popularność gotówki jest Holandia, gdzie w ciągu ostatnich 5 lat banki zmniejszyły liczbę bankomatów o 15%. Dodatkowo bank centralny prowadził działania, w efekcie których zwiększyły się koszty gotówki dla firm retail. Nic dziwnego, że w ciągu ostatnich trzech lat liczba transakcji gotówkowych w Holandii zmniejszyła się o kilkanaście procent.

Czy rzeczywiście gotówka jest zagrożona?

Analizując powyższe przykłady można zauważyć, że największy wpływ na poziom popularności gotówki mają banki centralne, banki detaliczne i firmy retail. Jeśli podmioty te będą dezawuować używanie pieniądza papierowego a jednocześnie promować alternatywne metody płatności, liczba transakcji gotówkowych będzie spadać. Ale czy rzeczywiście gotówka jest zagrożona?

Od wielu lat wciąż słychać twierdzenia typu „gotówka umiera” czy „gotówka jest przestarzała”. Tymczasem na świecie wciąż rośnie liczba bankomatów, coraz więcej jest depozytów składanych w bankomatach a wypłaty z bankomatów utrzymują się na stałym poziomie. Wciąż też rośnie liczba gotówki w obiegu. Między innymi dzięki temu pieniądz fizyczny wciąż pozostaje najważniejszą metodą płatności. Konsumenci doceniają go ponieważ można się nim wszędzie posługiwać, niezależnie czy jest prąd w punkcie handlowym czy nie. Jednak w perspektywie wielu lat udział gotówki w płatnościach pewnie będzie się zmniejszał.

Artykuł na podstawie Global Cash Report Q1 2015.

Maj 2015

 

Dodaj komentarz